Dodatek stopowy to metal lub inny materiał dodany w bardzo malych ilościach do stopu w celu polepszenia jego charakterystyk.
Do najpopularniejszych dodatków do stopu stali należą:
- chrom: przyczynia się do rozdrobnienia ziarna, zwiększenia wytrzymałość stali, podwyższa jej hartowność, a stosowany jest głównie w stalach narzędziowych;
- nikiel: obniża prędkość hartownia oraz temperaturę przemiany austenitycznej. W rzeczywistości przyspiesza proces hartownia stali oraz zwiększa głębokość hartowania;
- molibden: znacznie zwiększa hartowność stali oraz podnosi wytrzymałość i odporność na pełzanie. Ponadto zmniejsza kruchość stali. Ponadto poprawia spawalność, zwiększa odporność na działanie wysokich temperatur i działanie wodoru i siarkowodoru;
- wolfram: powiększa wytrzymałość oraz zwiększa drobnoziarnistość stali;
- mangan: bardzo podwyższa wytrzymałość na rozciąganie, uderzenie i ścieranie;
- kobalt: znacznie powiększa jej twardość oraz zwiększa drobnoziarnistość stali. Z całej grupy pierwiastków jako jedyny zmniejsza hartowność;
- wanad: znacznie powiększa twardość oraz zwiększa drobnoziarnistość i hartowność stali;
- tytan: jest dodatkiem do stali kwasoodpornych;
- krzem: zwiększa kruchość stali, ale traktowany jest jako niepożądany gość w stalach sprężynowych;
- miedź: lubiany i pożądany pierwiastek i posiada podobne właściwości do żelaza. Miedź jest jednak bardziej odporna na korozję;
- glin: znajdziemy go w stali uspokojonej, odtlenia stal.
Stopy otrzymujemy przez stapianie składników w stanie ciekłym i odlewanie. Stopy są tworzywem w właściwościach metalicznych, gdzie metal jest osnową, a poza nim spotykamy jakis dodatek. Ten dodatek nazywany jest dodatkiem stopowym. Dodatki wprowadza się dla poprawienia wytrzymałości metalu. W takich przypadkach pogarszają się inne właściwości jak plastyczność, przewodnictwo cieplne czy elektryczne. Poza tym najczęściej znacznemu pogorszeniu ulega odporność metalu na korozję.